Er gaat meer geld door de wijk dan we denken en met dat geld kunnen we veel meer doen. Zelfs als er geen geld is, kunnen we toch meer waarde in de wijk creëren en uitwisselen. Welke geldstromen zijn er? Hoe kunnen we ze beter benutten? En wat is daarvoor nodig? Dat waren de centrale vragen op de Ontdekkingssessie Geldstromen door de wijk die op initiatief van Labyrinth Academy en Pieter Buisman Advies op 30 oktober 2014 werd gehouden in De Pionier/The Colour Kitchen in Utrecht. Een kort verslag.
Minder geld
Juist op de verbinding van geldstromen valt veel te winnen. Daarom waren deelnemers uit verschillende organisaties en sectoren uitgenodigd: zelfstandige ondernemers actief in wijken met zorg, gezondheid en deeleconomie, gebiedsregisseurs en beleidsontwikkelaars uit het sociale, fysieke en financiële domein van gemeenten, adviesbureaus, rijksoverheid en koepelorganisaties. Hun drijfveren en vragen waren even divers, maar de rode draad was helder: er is minder geld, de opgaven worden groter, hoe krijgen we dat voor elkaar?
Vele miljoenen
Aan de hand van een onderzoek in Oss gaf Pieter Buisman een beeld van wat er aan geldstromen door de wijk gaat. Door technologische innovaties kunnen we een groter deel van die stromen binnen de wijk houden en effectiever inzetten, en kunnen we waarden activeren die voorheen niet konden worden aangeboord. In een doorsnee wijk gaat het al gauw om vele miljoenen per jaar. Energiebesparing en –productie en verhuur van woonruimte via Airbnb zijn daarvan voorbeelden. Deze vernieuwingen komen met oplossingen die buiten de bestaande stelsels liggen. Ze lopen daardoor nogal eens tegen gevestigde belangen en regelgeving aan, al gaan ze net zo makkelijk om dergelijke blokkades heen. De kunst is daarom over de eigen grenzen heen te kijken, en ruimte te geven aan ondernemende initiatieven.
Passie voor poen
Want waarde komt vooral voort uit ondernemerschap. Nathan Rozema hield een vlammend betoog voor commercieel denken en handelen, ook in het sociale domein. The Colour Kitchen is daarvan een mooi voorbeeld. Jongeren met een afstand tot de arbeidsmarkt leren hier een vak in een draaiende onderneming die investeert en winst maakt. Wijkeconomie en buurtondernemingen komen niet tot bloei vanuit de gevestigde, gesubsidieerde instellingen, maar vanuit mensen die durven te investeren en de kunst verstaan om op de behoeften uit de wijk in te spelen en daarmee geld te verdienen: mensen die passie hebben voor poen en risico nemen. Instellingen en overheden kunnen helpen die risico’s te beheersbaar te maken door drempels weg te halen en voorzieningen aan te bieden die collectief voordeel geven. Combineer groot met klein, want niet alles kan van onderop: grote, slimme partijen moeten meehelpen en zaken vlot trekken.
Recht om uit te dagen
Dat schept voor bewonersbedrijven condities om stap voor stap door te groeien naar echte ondernemingen. Milou Althof en Marieke Boeije van LSA lieten zien hoe bewonersbedrijven leegstand oplossen, banen creëren en sociaal kapitaal activeren. Vastgoed is belangrijk als ontmoetingspunt, maar ook voor het verdienmodel. Een belangrijke waarde is dat winst terugvloeit naar de wijk. Belangrijk voor bewonersbedrijven is ‘the right to challenge’. Dit geeft burgers het recht om mee te dingen, bijvoorbeeld naar het groenbeheer in hun wijk. Dan krijg je ook echt het budget van de hovenier i.p.v. een fooi uit het leefbaarheidsbudget. Want het is belangrijk dat je echt bij de geldstroom komt.
Als het geld op is…
Toch kan het ook zonder geld. En dat zal soms ook moeten. Erik Boele – de Zeeuw van New Tribes liet een scala van mogelijkheden zien om waarde met elkaar uit te wisselen zonder dat daar ‘echt’ geld aan te pas komt. Voorbeelden van dergelijke ‘community currencies’ waarmee onderling diensten kunnen worden uitgewisseld op basis van punten, tijd of lokale munten, zijn LET’s, Timebanks, Zuiderlingen en Fureai Kippu. Deze systemen, waarbij duizenden mensen zijn aangesloten, zijn niet nieuw, maar een belangrijk verschil met vroeger is dat technologie als internet drempels wegneemt, transactiekosten verlaagt en een marktplaats creëert, waardoor met een ander soort geld veel meer interacties ontstaan en de waarde toeneemt.
Geldstromen in de wijk
Crisis en bezuinigingen wekken creativiteit op die leidt tot nieuwe oplossingen. De succesvolle voorbeelden daarvan worden gedreven door ondernemerschap: kansen zien waar de traditionele instellingen langsheen kijken, daaraan geld verdienen, maar daarvoor ook risico’s durven nemen. Ondernemers zijn daardoor in staat diensten en producten efficiënter en effectiever te leveren, maar bovendien verborgen vermogen te activeren. De gewone wijkbewoner krijgt zo meer voor elkaar, want hij bepaalt zelf waaraan en hoe hij zijn verschillende ‘talenten’ wil besteden: euro’s naar huur, zuiderlingen voor zorg. Geldstromen die ogenschijnlijk ver uit elkaar liggen, als investeringen in vastgoed en kosten van thuiszorg, komen zo door lokaal ondernemerschap via de gewone wijkbewoner bij elkaar. Aan de institutionele partijen is het hiervoor de ruimte te creëren en zich scherper te profileren op wat hen echt uniek en onderscheidend maakt.
Ga naar het verslag van de Ontdekkingssessie van 27 januari 2015
Één reactie
Reacties zijn gesloten.